تنبلی چشم

تنبلی چشم

برخی از عوارض مربوط به چشم ها ریشه در دوران کودکی و حتی جنینی افراد دارد. طبیعتاً اگر درمان مربوط به این نوع از عوارض مادرزادی با تاخیر فراوان روبرو شود، برطرف کردن این نقیصه ها نیز مشکل تر خواهد بود. میزان اثرگذاری این دسته از مشکلات در افراد متفاوت در تمامی جنبه های زندگی از همان دوران کودکی وجود دارد، و باعث می‌شود تا اعتماد به نفس کودک از دوران آغاز زندگی لطمه خورده و در نتیجه ضربات روحی و آسیب‌های مربوط به آن نیز، در آینده دامن گیر وی شود. اینجاست که ضرورت شناخت مشکلات مادرزادی چشمی اهمیت فوق العاده ای پیدا می کند. چرا که برخلاف مطالب بیان شده اگر سریع ‌تر بتوان درمانی برای این مشکلات پیدا کرد سرعت برطرف شدن این نقیصه ها نیز بالا خواهد رفت. یکی از همین مشکلات مربوط به تنبلی چشم است و کمتر کسی است که نام این عارضه را نشنیده باشد. هم اکنون نیز خانواده های فراوانی شاهد بروز این عارضه در کودکان خود هستند. به دلیل حساسیت بالای دوران های نوزادی و کودکی و البته ظرافت مربوط به بیماری‌ های چشمی که ممکن است هر دو چشمان را همزمان درگیر کند، لزوم وجود راهنمایی جامع برای شناخت تنبلی چشم از نقطه نظر علائم، علل بروز، عوارض، نحوه تشخیص و راه های درمان وجود دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا از صفر تا صد با عارضه تنبلی چشم آشنا گردید. آنچه در ادامه می خوانیم.

ما چگونه می بینیم؟

پیش از پرداختن به تعریف دقیق مشکل مربوط به تنبلی چشم باید به این سوال توجه کرد که اصولاً چشم انسان چگونه می تواند اشیا، حرکات، چهره ها و در یک کلام محیط اطراف خود را ببیند؟ ساده ترین پاسخ برای تعریف فرآیند فوق به این صورت است که اشعه ‌های نوری ورودی به چشم، از قرنیه عبور کرده و با رسیدن به عدسی که به عنوان لنز چشم شناخته شده و پشت قرنیه قرار دارد، بر روی شبکیه چشم متمرکز می شود. سپس اشعه‌های نوری رسیده به شبکیه چشم به پیام های عصبی تبدیل می شوند و از طریق نقطه کور شبکیه که به عنوان محل، خروج اعصاب از چشم به مغز می باشند به مرکز فرماندهی بدن ارسال شده و با تفسیر پیام ‌های ورودی به لوب مربوطه، چشم قادر به دیدن اشیا و محیط اطراف خود است. گفتنی است که تمامی این فرایند در چند هزارم ثانیه اتفاق می‌ افتد و برای داشتن تصویری واضح باید تمامی اجزای نام برده به صورت دقیق کار خود را انجام دهند، تا بتوان تصویری واضح و روشن از محیط اطراف خود داشت.

تنبلی چشم چیست؟

حال و پس از آشنایی با نحوه عملکرد چشم در دیدن اشیا نوبت به پاسخ دادن سوال چیستی و ماهیت تنبلی چشم است. در ابتدای امر باید اشاره کرد که عارضه تنبلی چشم مربوط به اختلال بینایی است و به صورت مستقیم بر میدان دید چشم اثر می گذارد. البته این نوع اثر گذاری بر میدان دید مرکزی چشم است. در بیماری تنبلی چشم (آمبلیوپی) اعصابی که نقطه اتصال میان شبکیه و مغز هستند تحت تاثیر قرار گرفته و به دلایل متفاوت ممکن است همچون عصب های عادی تحریک نشوند. به همین دلیل است که پیام های ورودی به مغز شفافیت و وضوح کاملی نداشته و زمانی که مرکز فرماندهی بدن از این عارضه، در یک چشم مطلع شود تمام انرژی خود را صرف دریافت پیام از چشم دارای شبکه عصبی سالم می‌کند. اینجاست که عارضه آمبلیوپی در چشمی که از رشته‌های عصبی ناکارآمد بهره می برد، خود را نشان می دهد.

چرا چشم تنبل می شود؟

متاسفانه بیماری تنبلی چشم در دسته عارضه های وراثتی طبقه بندی می شود. به همین دلیل است که مخصوصاً کودکانی که نارس و یا جلوتر از موعد مقرر به دنیا می آیند و یا حتی از وزن کلی کمی برخوردارند بیشتر از دیگر کودکان متولد شده در معرض خطر ابتلا به تنبلی چشم هستند.

آمار ابتلا به تنبلی چشم چه می گوید؟

آمارهای مربوط به شیوع تنبلی چشم در کودکان تا حدودی متغیر است اما به صورت کلی می توان گفت که در ایران با احتساب جمعیت ۸۰ میلیونی، آماری در حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر هستند، که هم اکنون به بیماری تنبلی چشم یا آمبلیوپی مبتلا هستند. البته این آمار تنها منحصر به دول جهان سوم و توسعه ‌نیافته نیست و آمار مربوطه در برخی از کشورهای صنعتی جهان همچون ایالات متحده آمریکا، نشان از این دارد که حدوداً ۲ درصد از کل کودکان متولد شده در این کشور به بیماری تنبلی چشم مبتلا هستند. به صورت جهانی باید گفت که آمار های بین‌المللی حاکی از این است که رواج تنبلی چشم در جهان بازه ای میان ۲.۵ تا ۶ درصد را در بر می گیرد. پس با توجه به آمار و ارقام ارائه شده می ‌توان اعلام کرد که به صورت متوسط از هر ۱۰۰ نفر ۲ تا ۳ نفر به بیماری تنبلی چشم مبتلا هستند.

علل بروز تنبلی چشم چیست؟

پس از آشنایی با ماهیت و آمار ابتلا به بیماری تنبلی چشم نوبت به ریشه یابی این عارضه می رسد. هم اکنون این سوال مطرح می شود که دلایل بروز تنبلی چشم چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که دلایل فراوانی وجود دارند که می‌ توانند موجبات بروز عارضه تنبلی چشم بشوند. در این میان اما سه عامل در رتبه های اول تا سوم قرار دارند و بیشترین دلایل ابتلا به تنبلی چشم را به خود اختصاص می‌ دهند. در ادامه مهم ترین دلایل ابتلا به آمبلیوپی عبارتند از:

• انحراف چشم یا استرابیسم

این عامل به عنوان شایع ترین علت بروز تنبلی چشم شناخته می شود. دلیل اصلی بروز استرابیسم در افراد نیز به عدم کارکرد هماهنگ ماهیچه های نگهدارنده وضعیت چشم باز می گردد. همین عدم تعادل باعث می شود تا چشم دچار انحراف شده و دید دوبینی به وجود آید. اینجاست که مغز برای فرار از مشکل، تمرکز خود را بر روی چشم سالم تر قرار داده و در نتیجه آمبلیوپی برای چشم دیگر اتفاق می ‌افتد.

• عوامل مسدود کننده یا محرومیتی

تشخیص عارضه تنبلی چشم در حالت بروز عوامل مسدود کننده راحت تر از دیگر عامل های مربوط به تنبلی چشم است. چرا که این عیوب مستقیماً در ساختار چشم و به وضوح هر چه تمام تر قابل مشاهده هستند. به همین دلیل است که تشخیص و آغاز مراحل درمان نیز راحت تر است. از جمله این عوامل می‌ توان به افتادگی پلک چشم، آب مروارید، کدری ایجاد شده در قرنیه و…. اشاره کرد. البته خاطر نشان می شود که مشکلات مربوط به عوامل مسدود کننده به عنوان شدید ترین دسته بندی مربوط به تنبلی چشم است.

• عیوب انکساری

عیوب انکساری معمولاً زمانی خود را نشان می دهد که اختلافی فاحش میان نمره ‌های هر دو چشم وجود داشته باشد. عیب های انکساری همچون آستیگماتیسم، دوربینی، و یا نزدیک بینی منحصر به یک چشم نبوده و در هر دو چشم قابل مشاهده است. اما با توجه به نوع عملکرد مغز در حین بروز مشکل در چشم ها باز هم همچون موارد قبل، چشمی که ضعیف تر است با بی محلی مرکز فرماندهی بدن روبرو شده و دچار تنبلی می شود. تشخیص این دسته از عارضه های عیوب انکساری بسیار سخت تر از دیگر دو مورد بیان شده است. چرا که ساختار کلی چشم هیچ مشکلی نداشته و به همین دلیل نمی ‌توان به راحتی متوجه مشکل ضعف بینایی چشم ها شد.

علائم و نشانه های تنبلی چشم چیست؟

با توجه به ماهیت و علل بروز تنبلی چشم باید چند نکته را در خصوص راه های تشخیص تنبلی چشم در نظر گرفت. اولین نکته‌ای که وجود دارد این است که میزان تکامل مرکز بینایی بدن از دوران جنینی آغاز شده و دو مرحله را پشت سر می گذارد. اولین مرحله از آغاز تکامل تا قبل از سه سالگی باز می‌ گردد که مرکز نام برده به حداکثر رشد خود می‌رسد. البته فاز دومی هم وجود دارد و بازه ای هفت ساله را از ۳ سالگی تا ۱۰ سالگی در بر می گیرد. پس بنابراین باید گفت که اگر بتوان تا حد فاصل پیش از ۵ سالگی نسبت به تشخیص تنبلی چشم در کودکان اقدام کرد این امید وجود دارد که بینایی صددرصدی به چشم های کودک باز گردد.

اما همان طور که در قسمت قبلی اشاره شد اگر زمان تشخیص طولانی شود و به بعد از ۷ یا ۱۰ سالگی موکول شود، نمی‌توان انتظار چندانی از روش‌های درمانی برای بهبود میدان دید کودک داشت. جدای از این نکته به این مورد اشاره شد که عارضه تنبلی چشم غیر از موارد مربوط به عوامل مسدود کننده و یا محدودیتی که کاملاً در ساختار چشم قابل رویت است، هیچ روش تشخیص دیگری غیر از معاینه پزشک ندارد. بنابراین بسیاری از خانواده ها هستند که کودکی مبتلا به تنبلی چشم دارند، اما به علت عدم مشاهده هیچگونه ناهنجاری در ساختار چشم نمی توانند متوجه این عارضه در فرزند خود شوند. به همین دلیل است که قدرت تشخیص بیماری تنبلی چشم تقریباً برای والدین در خانواده ها غیر ممکن است و کودکان کم سن و سال هیچ راهی جز معاینه پزشک، با استفاده از روش‌های استاندارد تعریف شده در حیطه چشم پزشکی و دستگاه های مخصوص وجود ندارد.

البته این عارضه تنها منحصر به کودکان نبوده و حتی در بزرگسالی نیز به راحتی قابل تشخیص نیست و افراد کهنسال و میانسال نیز ممکن است به این عارضه مبتلا باشند، اما اطلاعی در خصوص آن نداشته باشند. نکته قابل ذکر دیگر در خصوص نشانه های تنبلی چشم به عارضه های چند وجهی آن باز می گردد، در این حالت والدین باید به رفتار کودک خود توجه کنند. برای مثال زمانی که کودکان رفتار هایی همچون گوشه گیری، عدم حضور و تمایل در فعالیت های گروهی، یا برخی از رفتار ها همچون تنگ کردن شکاف چشمی و همچنین خم کردن سر و گردن به اطراف برای داشتن دیدی بهتر از خود نشان دهند، در این شرایط والدین باید به احتمال ابتلای کودک خود به بیماری تنبلی چشم شک کنند. در نهایت امر همانطور که اشاره شد باید گفت که تشخیص عارضه تنبلی چشم برای والدین تقریباً غیر ممکن است و تشخیص علائمی همچون لرزش اعضای درونی چشم، و یا انحرافات مربوط به چشم ها تنها با معاینات تخصصی پزشک و بینایی سنجی های مربوطه انجام می شود.

تاثیر تنبلی چشم بر میدان دید تا چه حد است؟

چشم انسان از چند میدان دید متفاوت مرکزی و محیطی بهره می برد. تاثیر عارضه تنبلی چشم ها یا آمبلیوپی، مستقیماً بر روی دید مرکزی بوده و نشانه های بارز آن ربطی به دید محیطی ندارند. با توجه به همین نکته مشخص می‌شود که در حقیقت بر اثر بروز تنبلی چشم میزان شفافیت و وضوح تصاویر دریافتی، در چشم‌ها کاهش پیدا کرده و فضای اطراف تا حدودی کدر به نظر می رسند. البته باید به این نکته حیاتی توجه کرد که عدم تشخیص به موقع و جلوگیری از پیشرفت این بیماری در موارد شدید ممکن است، کم بینایی و یا حتی نابینایی را نیز به ارمغان آورد. اما متاسفانه به علت عدم بروز عارضه های نه چندان قابل تشخیص در چشم های تنبل همان طور که در قسمت قبل اشاره شد تنها معاینات پزشک است که می‌ تواند به صورت قطعی مشخص کننده میزان ابتلا چشم و یا چشم‌ها به آمبلیوپی باشد.

عوارض تنبلی چشم چیست؟

علاوه بر مطالب بیان شده در باب تاثیرات تنبلی چشم بر میدان دید مرکزی باید به این نکات نیز اشاره کرد که چشم اصولاً از قدرت دید سه‌ بعدی بهره می برد. بروز بیماری آب مروارید باعث می‌شود تا ظهور عارضه آمبلیوپی بر قدرت دید سه بعدی چشم و یا چشم ها، خود را نشان داده و همانطور که بیان شد در موارد بسیار شدید ممکن است مشکلی دائمی را برای میدان بینایی و کیفیت دید چشم ها به ارمغان بیاورد. علت تقارن این بیماری با برخی دیگر از عارضه های چشمی نظیر آستیگماتیسم و یا آب مروارید ممکن است لایه های چشمی آسیب دیده، ضربات عمیق و سخت و البته چند منظوره را در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع تنبلی چشم تجربه کنند و در نتیجه بخش زیادی از بینایی فرد را به سطح پایین ترنزول داده و در موارد بسیار شدید نعمت بینایی فرد از وی به علت تنبلی چشم سلب شود.

تنبلی چشم چگونه تشخیص داده می شود؟

با توجه به اینکه تشخیص قطعی و به تمام معنای بیماری تنبلی چشم منوط به آزمایشات پزشکی است، طبیب چکاب کاملی از چشم انجام می دهد تا بتواند در درجه اول وجود ناهنجاری تنبلی چشم و در فاز بعدی، میزان شدت و تجویز نحوه درمان مناسب با ناهنجاری آمبلیوپی را مشخص سازد. البته فاکتور میزان سن و سال کودک و یا نوزاد به عنوان یکی از حیاتی ترین ملاک های روش تشخیص به شمار می رود، و دسته بندی روش های آزمایش نیز بر همین اساس صورت می گیرد. در ادامه روش های تشخیص بیماری تنبلی چشم عبارتند از:

• نوزادان سه ماهه

آزمایش مربوط به تشخیص تنبلی چشم در نوزادان، رفلکس قرمز نام دارد که با استفاده از ابزار مخصوص افتالمواسکوپ یا ذره بین نوری برای تشخیص میزان کدری عدسی به کار می رود. با توجه به نوع آزمایش مشخص می‌ شود که معمولاً از این روش برای تشخیص ناهنجاری های محرومیتی مربوط به تنبلی چشم استفاده می شود.

• شیرخواران یک تا دو ساله

در شیرخواران یک تا دو ساله از آزمایشات مربوط به تشخیص، استرابیسم استفاده می شود که کارکرد آن مربوط است به دنبال کردن اشیا متحرک و یا متمرکز شدن روی یک جسم مشخص.

• کودکان نوپای دو تا سه سال

در این روش علاوه بر استفاده از رفلکس قرمز از فتو اسکرین به منظور عکس برداری از چشم استفاده شده، و معاینات مربوط به قدرت بینایی اتوماتیک نیز انجام می‌شود.

• کودکان پیش دبستانی و بزرگتر از پنج تا شش سال

این روش که یکی از معمول ترین روش های سنجش بینایی کودکان است و معمولاً احتمال نحوه تشخیص تنبلی چشم، در آزمایشات مربوط به پیش از ورود به کودکستان بالا است. آزمایش انجام شده به این صورت است که یک عکس و یا حرف به کودک نشان داده شده و از وی درخواست می‌شود که یک چشم خود را ببندد، و حرف یا عکس را تشخیص دهد و سپس با چشم دیگر عمل مشابه را انجام دهد.

نحوه درمان دارویی تنبلی چشم به چه صورت است؟

حال و پس از تشخیص قطعی وجود بیماری تنبلی چشم در کودکان باید نسبت به، آغاز مراحل درمان اقدام کرد. چرا که عنصر و فاکتور به تعویق انداختن نباید خللی در در پیشبرد روند درمان ایجاد کرده و در غیر این صورت، فرصت داشتن درمان اصولی و بازگشت ۱۰۰ درصدی بینایی به چشم از دست رفته و تنها چیزی که باقی می ماند، حسرتی به بلندای یک عمر است. نکات دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که اولین آن به همکاری جدی و همه ‌جانبه والدین با طبیب درمانگر باز می گردد.
چرا که مسئولیت سلامت کودک در درجه اول متوجه والدین است و به همین خاطر انجام، ریز به ریز دستورات پزشک توسط والدین در اولویت قرار دارد. علاوه بر این موضوع باید صبور نیز بود زیرا درمان اصولی نیازمند زمان است و به همین دلیل نباید در بازه های زمانی کوتاه انتظار درمان صد در صدی، و معجزه‌ آسا را داشت. بلکه باید زمینه را فراهم کرد تا آرام آرام پروسه بازگشت چشم به حالت طبیعی طی شود. در ادامه مهم ترین روش های درمان بیماری تنبلی چشم عبارتند از:

• استفاده از پچ برای بستن چشم سالم

اولین و شایع ترین روش درمان وادار کردن چشم تنبل به کار بیشتر و قرار دادن چشم در شرایط فعالیتی بیشتر است. در این روش که بر اساس میزان پیشرفت مبارزه تنبلی چشم مشخص می شود، ممکن است حد فاصل زمانی میان چند هفته تا چند ماه را معمولا برای کودکان بالای ۴ سال شامل شود. البته مشخص کردن آن تنها بر عهده پزشک معالج است. مدت زمانی که در طول روز باید چشم سالم بسته باشد، معمولاً ۲ تا ۶ ساعت بوده و ممکن است این خلط مبحث به وجود آید که اگر والدین بیش از ۶ ساعت چشم سالم، را ببندند تاثیرات بهتر و بیشتری را در بازه زمانی کمتری می بینند. حال آن که این تصور به هیچ عنوان پایه و اساس علمی نداشته و چه بسا می‌ تواند موجبات تنبلی ‌چشم سالم را هم فراهم سازد.

بنابراین عمل دقیق به دستورات و نکات ذکر شده توسط پزشک الزامی است. در این روش درمانی والدین باید اندکی سیاست به خرج داده تا بتوانند کودک خود را به استفاده از پچ ترغیب سازند. برای مثال می توان بازه ۴ ساعته را به بازه های زمانی متفاوت تقسیم کرد تا میزان تحمل آن برای کودک راحت تر باشد. همچنین والدین باید بتوانند با استفاده از کلمات مثبت و در کمال خونسردی کودک را به استفاده از پچ ترغیب سازند، و همچنین باید احتیاط لازم را نیز انجام دهند. چرا که مخصوصاً در مراحل ابتدایی این سبک درمانی میزان دید کودک آنچنان بالا نیست و خطر سقوط از ارتفاع و یا دیگر مشکلات حین بازی با دیگر کودکان، فرزند خردسال را تهدید می کند. نباید از الیاف و یا متریالی در ساخت پچ و پوشاندن چشم استفاده شود که پوست کودک به آن ‌ها حساس است.

والدین باید به شخصیت کودک احترام گذاشته و در صورت مشاهده هرگونه رفتار غیر عادی از طرف دوستان وی، به دلیل پوشاندن چشم باید فورا نسبت به برطرف کردن وضعیت نابهنجاری که کودک در آن قرار گرفته است اقدام کنند. در غیر این صورت ممکن است فرزند خردسال احساس زدگی پیدا کرده و از پوشاندن چشم خود امتناع کند. در یک کلام باید به این نکته اشاره کرد که مشورت با پزشک برای چگونگی پوشاندن صحیح چشم، در مسیر درمان تنبلی چشم بسیار موثر است. به والدین پیشنهاد می‌شود که تحت هیچ شرایطی پوشش را روی عینک قرار نداده، تا فشاری به گودی چشم وارد نشود. توصیه می‌شود که از گاز استریل تمیز استفاده شود تا بتوان ناحیه بیشتری را تحت پوشش قرار داد.

• استفاده از عینک اصلاحی

در این روش که مخصوصاً برای درمان عیوب انکساری مربوط به تنبلی چشم به کار می رود. پزشک استفاده از عینک را برای حل و فصل مشکلاتی همچون دوربینی، نزدیک بینی و یا آستیگماتیسم تجویز می کند. گفتنی است که این عینک ها می توانند به صورت طبی طراحی شده و یا از لنز طبی بهره ببرند. میزان صبر و حوصله نیز برای داشتن نتیجه مطلوب در این روش درمانی بسیار مهم است و این نوید، وجود دارد که اگر دقیقا بنابر دستور پزشک انجام شود از بازگشت تنبلی چشم جلوگیری می کند.

• استفاده از قطره چشمی

در این روش با استفاده از قطره مخصوصی که آتروپین نام دارد به مدت تقریباً دو هفته درون چشم دارای بینایی قوی تر چکانده می شود، تا میزان بینایی به طور موقت تارتر شود و از سوی دیگر میزان کارایی چشمی که به تنبلی مبتلا است افزایش یابد. البته این روش همواره مناسب نیست و برای چشم های مبتلا به عارضه نزدیک بینی توصیه نمی شود.

• سپردن چشم به دستان جراح

اگر که استفاده از روش های درمانی نام برده کارگر نشد و موثر نیفتاد نوبت به سپردن چشم تنبل به دستان توانمند جراح می‌ رسد. البته این روش زمانی امتحان می شود که علاوه بر تنبلی چشم دیگر عارضه ها همچون افتادگی پلک و یا آب مروارید نیز متوجه چشم تنبل بوده و راهی غیر از جراحی، پیش روی والدین برای رفع عارضه در کودک نباشد. طبیعتاً وجود انحرافات بسیار شدید در ماهیچه های اجزای مختلف چشم و یا دیگر عارضه های نام برده نمی تواند به وسیله روش هایی، غیر از جراحی همچون پچ و یا عینک به صورت کامل و یا صد درصدی برطرف شود. بلکه باید به سرعت نسبت به تشخیص اقدام کرد و اگر این اتفاق رخ دهد عمل جراحی سبک تر بوده و به همان نسبت احتمال میزان، دریافت نتیجه مورد نظر بیش از پیش افزایش می یابد.

روش های فعال درمان تنبلی چشم چیست؟

علاوه بر روش های درمانی تجویز شده توسط پزشک می توان از یک مجموعه تمرینات نیز بهره برد، تا میزان فعالیت چشم تنبل را افزایش داده و شدت اثر بخشی درمان را تا حد امکان بالا برد. گفتنی است که این روش درمانی بر اساس سنجش میزان کارایی هر دو چشم با یکدیگر است. در ادامه مهم ترین روش های درمانی فعال تنبلی چشم عبارتند از:

• نقاشی کردن

برای نقاشی کردن معمولاً توصیه می شود که از صفحات شطرنجی و یا الگوهای رسم شده استفاده شود، تا میزان دقت چشم تنبل در نقاشی کودک مشخص شود. همچنین توصیه می‌ شود که از رنگ‌ های شاد و گرم همچون قرمز استفاده شود تا میزان تاثیر دید بصری افزایش یابد. همچنین می ‌توان از آب رنگ نیز در این روش استفاده کرد. توسعه اکید وجود دارد که ابتدا کودک چشم سالم خود را پوشانده و نقاشی را انجام دهد، و سپس همان نقاشی را در شرایط مشابه با پوشاندن چشم تنبل انجام دهد.

• بازی خط و نقطه

در این روش مجدداً همچون نقاشی کردن توصیه می ‌شود که کودک هر یک از دو چشمان خود را در شرایط مشابه و به نوبت بپوشاند و با استفاده از خودکار یا مداد قرمز نقاط مربوطه را به همدیگر وصل کند.

• استفاده از بازی کامپیوتری

شاید کمی تعجب آور باشد اما استفاده از بازی کامپیوتری برای درمان تنبلی چشم توصیه می ‌شود. در این روش همچون دو مورد قبل، از ابتدا باید چشم سالم و سپس چشم تنبل به ترتیب مورد آزمایش قرار بگیرند. سپس امتیازات کسب شده با هم مقایسه شده و با انجام این کار، در یک بازه زمانی میزان شدت بیماری و یا کاهش سطح آن با مقایسه امتیازات کسب شده مشخص می شود.

• پرتاب توپ

در این روش باید با فاصله مشخص یک سبد و یا جعبه را برابر کودک قرار داده و توپ را به کودک بدهید و از او بخواهید که ابتدا چشم سالم خود را پوشانده، و سپس توپ را به درون سبد یا جعبه پرتاب کند، در مرحله بعد همین این فرایند را در حالی که چشم دیگر خود را پوشانده است انجام دهد. البته توصیه می شود که تا حد امکان است توپ های نرم و بی خطر و البته دارای رنگ جیغ و شاد مثل قرمز استفاده شود.

• کتاب خواندن

استفاده از این روش درمانی می تواند نتایجی چند منظوره را متوجه کودک سازد. چرا که در درجه اول می توان میزان فعالیت چشم تنبل را بالا برد و شانس موفقیت در مسیر درمانی را به حداکثر خود رساند، و همچنین عادت به مطالعه را نیز در کودک ایجاد کرد.

آیا امکان بازگشت تنبلی چشم پس از درمان وجود دارد؟

یکی از پرتکرار ترین سوالاتی که والدین در خصوص سلامت چشمان فرزندان خود می پرسند، پرسش در خصوص میزان احتمال بازگشت تنبلی چشم یا به نوعی تنبلی است. در پاسخ این سوال باید گفت که میزان بازگشت و یا عود تنبلی چشم به نحوه قطع شدن روند درمانی تنبلی چشم باز می گردد. اگر فرد یا کودکی پس از ریکاوری کامل و بازآوری دید طبیعی در چشمان تنبل به صورت دفعی و ناگهانی نسبت به قطع درمان خود اقدام کند، احتمال بازگشت تنبلی چشم نیز بیش از پیش افزایش می یابد. ملموس ترین مثال برای روشن شدن این قضیه مربوط است به استفاده از پچ های چشمی. در این روش باید به تدریج میزان استفاده از پچ کاهش پیدا کرده و آرام آرام، بازه زمانی استفاده از این روش درمانی کاهش یابد تا میزان اثرگذاری درمان به عمیق ترین حالت خود رسیده و سوی دیگر احتمال بازگشت یا عود تنبلی چشم نیز به حداقل ممکن برسد.

آیا امکان پیشگیری از تنبلی چشم وجود دارد؟

با توجه به ذات ارثی و مادرزادی بودن ابتلا به بیماری تنبلی چشم باید گفت که تنها عاملی که می تواند موجبات درمان سریع این بیماری و پیشگیری، از رسیدن به مراحل بعدی را شامل شود تشخیص به موقع بیماری است. بنابراین در همان هفته های آغازی حیات بر این کره خاکی و بدو تولد باید معاینات چشمی از باب عملکرد صحیح اجزا درونی چشم مانند، میزان شفافیت قرنیه و عدسی توسط پزشک متخصص انجام شده، و در صورت بروز هر گونه ناهنجاری نظیر تنبلی چشم از همان هفته‌های ابتدایی نسبت به رفع این عارضه اقدام کرد. البته سابقه خانوادگی کودک متولد شده نیز در این زمینه بسیار اهمیت دارد و اگر به صورت ارثی، تنبلی چشم در خانواده‌ای وجود دارد باید معاینات مربوط به تشخیص تنبلی چشم در همان هفته های اول انجام شود. علاوه بر این موضوع فیلترینگ دیگری که می تواند برای پیشگیری از پیشروی بیماری تنبلی چشم موثر باشد، مربوط به معاینات پیش از کودکستان است که در این صورت نیز احتمال تشخیص تنبلی چشم تا حد امکان افزایش می یابد.

کلام آخر

هم اکنون بر اساس آمارها و معیارهای جهانی و ملی اعلام شده می‌توان متوجه این امر شد که کودکان و حتی بزرگسالان فراوانی، چه در ایران و چه خارج از ایران با بیماری تنبلی چشم دست و پنجه نرم می‌کنند. برای تشخیص به موقع بیماری تنبلی چشم باید ابتدا به سابقه خانوادگی کودک متولد شده دقت کرد، و از همان ابتدا در صورت وجود این عارضه به صورت ژنتیکی نسبت به تشخیص و درمان سریع اقدام کرد. در غیر این صورت والدین باید گوش به زنگ باشند که در صورت بروز هر گونه رفتار غیر عادی در کودک خود مخصوصاً در باب مسائل دیداری باید فوراً به پزشک مراجعه کرده و نسبت به چکاپ و معاینه چشمان فرزندان خود اقدام کنند. این هشدار همواره وجود دارد که اگر تاخیری در تشخیص و یا درمان تنبلی چشم رخ دهد احتمال از دست رفتن قوه بینایی نیز وجود دارد. در پایان نیز از عزیزان خواهش می شود که سوالات خود را پیرامون تنبلی چشم مطرح کنند، تا پاسخگوی دوستان باشیم.
چشم پزشکی نیکان به عنوان بهترین مرکز ارائه خدمات چشم پزشکی در شمال تهران آماده ارانه خدمات به شما عزیزان می باشد.